เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับ วัดติโลกอาราม โบราณสถานกลางน้ำกว๊านพะเยา กับตำนานบอกเล่าสืบต่อมาช้านาน

และเพื่อไม่ให้เว็ปไซต์ร้างไป วันนี้คุณนายเว่อร์ เธอเป็นคนบ้า ขอนำเสนอน่ารู้เกี่ยวกับ วัดติโลกอาราม โบราณสถานกลางน้ำกว๊านพะเยา มาให้อ่านกันจ้า

ขอทักทาย สวัสดี สวีดัดคุณผู้อ่าน และเหล่าผู้รักการทัศนาจร อรชร อ้อนแอ้น สุดสะแนน แสนโสภา ช่ะช่ะช่าหัวใจกันทุกคนค่ะ กลับมาพบกันอีกเช่นเคยนะคะ กับบทความสาระรู้เล็กๆน้อยที่จะมานำเสนอให้ได้อ่านกัน หลังจากที่บทความบล็อกก่อนหน้า ได้พาไปเที่ยวเลี้ยวแวะยังเมืองมหาชัยกันไปแล้ว

วันนี้คุณนายเว่อร์ เธอเป็นคนบ้า ขอพาขึ้นเหนือไปเที่ยวจังหวัดพะเยา เพื่อสืบหาคำบอกเล่าของตำนานวัดเก่าแก่ในอ่างเก็บน้ำกว๊านพะเยาอันกว้างใหญ่ไพศาล ที่ใครได้แวะมายลตระการเที่ยวเมืองแห่งนี้ ต้องมาไหว้พระที่วัดติโลกอารามกันสักครั้ง

เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับวัดติโลกอาราม (Wat Tilok Aram, Phayao City)

เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับวัดติโลกอาราม (Wat Tilok Aram, Phayao City)

วัดติโลกอาราม หรืออีกชื่อเรียกว่า สันธาตุบวกสี่แจง เป็นวัดจมอยู่ใต้กว๊านพะเยา ยกเว้นส่วนยอดพระธาตุที่โผล่พ้นน้ำขึ้นมา เนื่องจากปี พ.ศ. 2482 กรมประมงได้ก่อสร้างประตูกั้นน้ำ ทำให้น้ำแม่อิงและลำน้ำสาขาซึ่งไหลลงมาจากทิวเขาผีปันน้ำ เกิดการเอ่อล้นเข้าท่วมชุมชนโบราณที่ตั้งอยู่บริเวณหนองเอี้ยงจนเกิดทะเลสาบน้ำจืดขึ้นมา เรียกว่ากว๊านพะเยา ทำให้วัด โบราณสถาน และชุมชนโบราณจำนวนมาก จมอยู่ใต้น้้ำ โดยเป็นพระอารามหลวงในรัชสมัยพระเจ้าติโลกราช กษัตริย์ล้านนาลำดับที่ 9 แห่งราชวงศ์มังราย สร้างขึ้นระหว่างปี พ.ศ. 2019 - 2029

บวกสี่แจ่ง หมายถึงหนองน้ำบริเวณสี่แยก เนื่องจากพื้นที่วัดติโลกอาราม แต่เดิมเป็นพื้นที่ในบริเวณสี่แจ่งหรือสี่แยกอยู่ใกล้กับหนองเต่า พื้นที่ชุมชนริมหนองเต่านี้ ถือเป็นชุมชนโบราณ

โดยพื้นที่เดิมของวัดติโลกอาราม สร้างขึ้นบริเวณบวกสี่แจ่ง คำว่าบวกสี่แจ่ง เป็นภาษาถิ่น (บวก หมายถึงหนองน้ำ แจ่ง หมายถึงมุม) บวกสี่แจ่ง หมายถึงหนองน้ำบริเวณสี่แยก เนื่องจากพื้นที่วัดติโลกอาราม แต่เดิมเป็นพื้นที่ในบริเวณสี่แจ่งหรือสี่แยกอยู่ใกล้กับหนองเต่า พื้นที่ชุมชนริมหนองเต่านี้ ถือเป็นชุมชนโบราณ

พ.ศ. 2482 กรมประมงได้สร้างประตูคอนกรีตขึ้นมากั้นน้ำแม่อิงและลำน้ำสายต่าง ๆ ที่ไหลลงมาจากทิวเขาผีปันน้ำ ทั้งหมดจมอยู่ใต้ทะเลสาบน้ำจืดขนาดใหญ่ ซึ่งต่อมาเรียกว่ากว๊านพะเยา

 จนปี พ.ศ. 2482 กรมประมงได้สร้างประตูคอนกรีตขึ้นมากั้นน้ำแม่อิงและลำน้ำสายต่าง ๆ ที่ไหลลงมาจากทิวเขาผีปันน้ำ ทำให้พื้นที่ซึ่งเป็นชุมชนโบราณ วัด หนองน้ำ ทั้งหมดจมอยู่ใต้ทะเลสาบน้ำจืดขนาดใหญ่ ซึ่งต่อมาเรียกว่ากว๊านพะเยา

เมื่อปี พ.ศ. 2526 มีการค้นพบพระพุทธรูปใต้กว๊านพะเยา เป็นพระพุทธรูปหินทราย ปางมารวิชัย ศิลปะสกุลช่างพะเยา

 เมื่อปี พ.ศ. 2526 มีการค้นพบพระพุทธรูปใต้กว๊านพะเยา เป็นพระพุทธรูปหินทราย ปางมารวิชัย ศิลปะสกุลช่างพะเยา หน้าตักกว้าง 105 เซนติเมตร ชาวบ้านได้อัญเชิญพระพุทธรูปขึ้นมาจากน้ำ จากนั้นทางจังหวัดพะเยาได้เชิญไปประดิษฐานไว้ที่วัดศรีอุโมงค์คำ จนปี พ.ศ. 2550 ได้มีการบูรณะสันธาตุบวกสี่แจ่งขึ้นมา มีการตั้งฐานบุษบกด้วยอิฐดินเผา และได้มีการอัญเชิญพระพุทธรูปหินทรายจากวัดศรีอุโมงค์คำมาประดิษฐานไว้บนฐานบุษบกบริเวณลานซึ่งสร้างขึ้นมาเหนือน้ำ ที่วัดติโลกอาราม

ส่วนที่มาของคำว่า บวกหรือแจ่ง สามารถพบได้ในชื่อสถานที่นั้นๆ ซึ่งก่อสร้างขึ้นมาในสมัยอาณาจักรล้านนา

ส่วนที่มาของคำว่า บวกหรือแจ่ง สามารถพบได้ในชื่อสถานที่นั้นๆ ซึ่งก่อสร้างขึ้นมาในสมัยอาณาจักรล้านนา อาทิเช่น บวกหาด แจ่งศรีภูมิ แจ่งหัวลิน ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของแจ่งเมืองเชียงใหม่

จารึกวัดติโลกอาราม ค้นพบเมื่อวันที่ 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2550 เป็นแผ่นหินทราย จารึกด้วยอักษรฝักขาม บอกเล่าประวัติความเป็นมาของวัด

จารึกวัดติโลกอาราม ค้นพบเมื่อวันที่ 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2550 เป็นแผ่นหินทราย จารึกด้วยอักษรฝักขาม บอกเล่าประวัติความเป็นมาของวัด ผู้อุปถัมภ์วัด ผู้สร้าง และพิธีกรรมทางศาสนา ข้อความในจารึกให้รายละเอียดเกี่ยวกับพระเจ้าติโลกราช ซึ่งพระราชทรัพย์สำหรับสร้างวัดนี้ขึ้น อักษรฝักขามที่ใช้บันทึก ถูกใช้กันอย่างแพร่หลายในรัชกาลของพระเจ้าติโลกราช อักษรชนิดนี้นิยมสลักลงบนแผ่นหิน โดยเฉพาะในเมืองพะเยานั้น ถือว่าเป็นหนึ่งในเมืองที่มีจารึกหินทรายสมัยล้านนามากที่สุด เนื่องจากมีแหล่งสกัดหินเป็นของตัวเอง และเป็นเมืองที่พระพุทธศาสนาเจริญรุ่งเรือง

ปัจจุบัน จารึกหินทรายวัดติโลกอาราม  ถูกเก็บรักษาไว้ที่หอจดหมายเหตุแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติฯ

ปัจจุบัน จารึกหินทรายวัดติโลกอาราม  ถูกเก็บรักษาไว้ที่หอจดหมายเหตุแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติฯ ถนนซุปเปอร์ไฮเวย์ ตำบลบ้านต๋อม อำเภอเมืองพะเยา

และอีกหนึ่งกิจกรรมน่าสนใจ การเวียนเทียนที่วัดติโลกอาราม มีความแตกต่างจากการเวียนเทียนในวัดอื่น ๆ คือผู้ที่เข้ามาเวียนเทียน จะนั่งอยู่บนเรือแจวเพื่อทำการเวียนเทียนรอบลานอิฐดินเผาและพระธาตุที่โผล่พ้นผิวน้ำ

และอีกหนึ่งกิจกรรมน่าสนใจ ที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวจากทั่วสารทิศ ให้แวะมาเยือนจังหวัดพะเยา ก็คือการเวียนเทียนที่วัดติโลกอาราม โดยมีความแตกต่างจากการเวียนเทียนในวัดอื่น ๆ คือผู้ที่เข้ามาเวียนเทียน จะนั่งอยู่บนเรือแจวเพื่อทำการเวียนเทียนรอบลานอิฐดินเผาและพระธาตุที่โผล่พ้นผิวน้ำ

ในแต่ละปีจะมีการเวียนเทียนทั้งหมด 3 ครั้ง คือ วันมาฆบูชา วันวิสาขบูชา และวันอาสาฬหบูชา

 เนื่องจากอุโบสถของวัด จมอยู่ใต้กว๊านพะเยา โดยในแต่ละปีจะมีการเวียนเทียนทั้งหมด 3 ครั้ง คือ วันมาฆบูชา วันวิสาขบูชา และวันอาสาฬหบูชา ซึ่งการเวียนเทียนกลางน้ำนี้ ถือเป็นหนึ่งในกิจกรรมที่สนับสนุนโดยการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย

เครดิตข้อมูลจาก : https://th.wikipedia.org/wiki/วัดติโลกอาราม 
--------------------------------------------------------------------------------------
บทความอื่นๆ มีดังนี้ 

รีวิวปั่นจักรยานไปเที่ยวคุ้งบางกะเจ้า 1 วัน ยลสุขสันต์หาของกินเริ่ดๆ คลิ๊กดูภาพรีวิวจ้า>>>

รีวิวทริปสั้นๆ ใกล้กรุง 1 วัน ปั่นจักรยานไปเที่ยวที่คุ้งบางกะเจ้า  กินมะพร้าวอร่อยเริ่ดสะแมนแตน คลิ๊กดูภาพที่เที่ยวและการเดินทางค่ะ>>>

แนะนำสถานทีท่องเที่ยวในเมืองมหาชัย สมุทรสาคร แวะไปออนซอนได้ชิลๆ>>>

รวมเด็ด 11 สถานที่ท่องเที่ยวสมุทรสาคร สามารถแวะไปเช็กอิน ออนซอนถ่ายรูปได้ชิลๆ มีที่ใหนบ้าง ตามไปกันจ้า คลิ๊กดูรายละเอียดที่เที่ยวค่ะ>>>

รู้เฟื่องถึงเมืองในกรุงเก่า ที่วัดธรรมิกราช วัดเก่าแก่ก่อนสถาปนากรุงศรีอยุธยา >>

เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับ วัดธรรมิกราช วัดเก่าแก่อีกแห่งที่สร้างก่อนการสถาปนากรุงเก่า ที่หลายคนอาจจะไม่รู้มาก่อน คลิ๊กดูรายละเอียดบทความค่ะ>>>

สาระน่ารู้เกี่ยวกับ วัดพระพายหลวง แห่งอาจักรสุโขทัยตั้งแต่แรกเริ่ม มีที่มาอย่างไร>>>

เรื่องน่ารู้ของวัดพระพายหลวง วัดที่เก่าแก่ที่สุดแรกเริ่มในกรุงสุโขทัย ที่หลายคนอาจไม่รู้มาก่อน คลิ๊กดูรายละเอียดบทความค่ะ>>

เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับ วัดมหาธาตุ วัดหลวงสำคัญแห่งเมืองเก่าสุโขทัย คลิ๊กดูรายละเอียด>>

รู้เฟื่องกับเรื่อง วัดมหาธาตุแห่งอาณาจักรสุโขทัย ที่บอกเล่าเรื่องราวในอดีตไว้อย่างน่าสนใจ ตามไปกันเลย คลิ๊กดูรายละเอียดบทความค่ะ>>>

เที่ยวกรุงเก่า บอกเล่าเรื่อวราวอยุธยาราชธานี ที่วัดใหญ่ชัยมงคล คลิ๊กดูรายละเอียดค่ะ>>

เยือนยลกรุงเก่า บอกเล่าเรื่องราว วัดใหญ่ชัยมงคล ที่ใครก็ต้องตามไปชมและไหว้พระขอพรกันสักครา คลิ๊กดูรายละเอียดบทความค่ะ>>>

เรื่องน่ารู้ในกรุงเก่าอยุธยากับ "วัดไชยวัฒนาราม" ที่ใครก็ต้องตามไปเที่ยวชมกัน>>>

ท่องเมืองเก่า ไปกับ วัดไชยวัฒนาราม วัดเก่าแก่สมัยอยุธยาตอนปลาย ที่มีประวัติน่าสนใจ ต้องไปชมกัน คลิ๊กดูรายละเอียดบทความค่ะ>>>

 วัดพระศรีสรรเพชญ์ กรุงเก่าอยุธยา บอกเล่าความหลังอันรุ่งเรือง คลิ๊กดูรายละเอียด>>

สาระน่ารู้เกี่ยวกับ วัดพระศรีสรรเพชญ์ กรุงเก่า บอกเล่าความหลังของอยุธยาราชธานี บุรีรมย์ สมเป็นอู่ทองได้เป็นอย่างดี คลิ๊กดูรายละเอียดบทความค่ะ>>>

เปิดกรุวัดราชบูรณะ กับการลักลอบขุดกรุขโมยทรัยพย์สินมีค่าของชาติไป คลิ๊กดูรายละเอียด>>

เรื่องน่ารู้กับการเปิดกรุ วัดราชบูรณะ เมืองเก่าอยุธา กับการลักลอบขุดกรุขโมยทรัยพย์สินมีค่าของชาติไป  คลิ๊กดูบทความค่ะ>>

น่ารู้กับการเปิดกรุ วัดมหาธาตุ เมืองเก่าอยุธยาในอดีต คลิ๊กดูบทความค่ะ>>

เรื่องการเปิดกรุ วัดมหาธาตุ เมืองเก่าอยุธยา ที่หลายคนอาจไม่รู้มาก่อน คลิ๊กดูรายละเอียดบทความค่ะ>>>

ที่เที่ยวในเกาะพยาม ที่ใครก็ต้องตามไปเช็กอินถ่ายภาพสวยๆกัน คลิ๊กดูที่เที่ยวค่ะ>>

แนะนำสถานที่ท่องเที่ยวในเกาะพยาม ที่ใครก็ต้องตามไปถ่ายรูปภาพเช็กอินกัน ไม่งั้นถือว่ามาไม่ถึง มีที่ใหนบ้าง ตามไปกันเลย คลิ๊กดูรายละเอียดแนะนำที่เที่ยวค่ะ>>>

แหล่งท่องเที่ยวในตัวเมืองประจวบฯ ที่ต้องแวะมาเช็กอินกันให้ได้ คลิ๊กดูที่เที่ยวค่ะ>>

รวมเด็ดสถานที่ท่องเที่ยวในเมืองประจวบคีรีขันธ์ ต้องมาเช็กอินถ่ายภาพกันสักครา มีที่ใหนบ้างหนา ตามไปช่ะช่ะช่ากันเลย คลิ๊กดูรายละเอียดแนะนำที่เที่ยวค่ะ>>>

สถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยมในสมุทรสงคราม ต้องตามไปเช็กอินกัน คลิ๊กดูที่เที่ยวค่ะ>>

แนะนำสถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยมในแม่กลอง-อัมพวา ที่ใครๆก็มาเช็กอินถ่ายรูปกัน ไม่งั้นถือว่ามาไม่ถึงนะ คลิ๊กดูรายละเอียดแหล่งท่องเที่ยวค่ะ>>

แหล่งท่องเที่ยวภาคอีสานใต้ ที่พลาดไม่ได้เลย ต้องไปเช็กอินกัน คลิ๊กดูที่เที่ยวค่ะ>>>

แนะนำ 15 สถานที่ท่องเที่ยวแดนดินถิ่นอีสานใต้ ที่ใครๆก็ต้องแวะมาถ่ายรูปเช็กอินกันสักครา ตามไปลั๊ลลากันเลย คลิ๊กดูรายละเอียดแหล่งท่องเที่ยวค่ะ>>>

แหล่งท่องเที่ยวในจังหวัดระนอง ไม่ลองไปดูไม่รู้ว่ามีที่เที่ยวสวยๆมากมาย คลิ๊กดูที่เที่ยว>>

รวมเด็ด 17 ที่เที่ยวจังหวัดระนอง ไม่ลองไปดู ว่ามีแหล่งท่องเที่ยวสวยๆมากมาย ส่วนจะมีที่ใหน ตามไปเที่ยวกันเลย คลิ๊กดูรายละเอียดแหล่งท่องเที่ยวค่ะ>>>

 แหล่งท่องเที่ยวจังหวัดบุรีรัมย์ แวะไปจุดเช็กอิน ถ่ายรูปภาพกัน คลิ๊กดูที่เที่ยวค่ะ>>

แนะนำ 7 สถานที่ท่องเที่ยวจังหวัดบุรีรัมย์ แวะไปเช็กอิน ถ่ายรูปกันอย่างสำราญใจ มีที่ใหนบ้าง ตามไปเบิ่งดูจ้า คลิ๊กดูรายละเอียดแหล่งท่องเที่ยวค่ะ>>

7 วัดสวยงามในกรุงเทพ ที่ใครๆก็ต้องมาเสพสุขไหว้กันสักครั้ง มีที่ใหนบ้าง ตามไปกันเลยค่ะ>>

รู้จัก 7 วัดสวยงามในกรุงเทพ ที่นักท่องเที่ยวนิยมมาเสพสุข ไหว้พระกันสักครั้ง มีวัดใหนบ้าง ตามไปกันเลย คลิ๊กดูรายละเอียดสถานที่ท่องเที่ยวค่ะ>>

รวมสถานที่ท่องเที่ยวในจังหวัดขอนแก่น ถ่ายรูปสวยสุดสะแนน คลิ๊กดูที่เที่ยวค่ะ>>>

แนะนำ 14 ที่เที่ยวจังหวัดขอนแก่น ต้องไปถ่ายภาพให้สวยสะแนนกัน ส่วนจะมีที่ใหนบ้างนั้น ตามไปเที่ยวกันเลย คลิ๊กดูรายละเอียดสถานที่ท่องเที่ยวค่ะ>>>

สถานที่ท่องเที่ยวอุดรธานี ที่ใครมาเยือนเมืองนนี้ ต้องไปเช็คอินทุกราย คลิ๊กดูที่เที่ยวค่ะ>>

แนะนำ 11 แหล่งท่องเที่ยวในจังหวัดอุดรธานี ที่ใครมาเยือนเมืองนี้ ต้องไปถ่ายรูปเช็คอินกัน ส่วนจะมีใหนนั้น ตามไปเบิ่งกัน คลิ๊กดูรายละเอียดสถานที่ท่องเที่ยวค่ะ>>

แนะนำ 20 แหล่งท่องเที่ยวหนองคาย มีมากมายให้ไปถ่ายภาพกัน คลิ๊กดูที่เที่ยวค่ะ>>

รวมเด็ด 20 สถานที่ท่องเที่ยวจังหวัดหนองคาย มีมากมายให้ไปถ่ายภาพเช็คอินกัน มีที่ใหนบ้าง ตามไปกันเลย คลิ๊กดูรายละเอียดที่เที่ยวค่ะ>>>

สถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยมในเมืองนาโกย่า ที่ใครก็แวะมาถ่ายภาพสวยๆกัน คลิ๊กดูที่เที่ยวค่ะ>>

แนะนำข้อมูล 8 ที่เที่ยวเด่นในเมืองนาโกย่า ที่ใครแวะมาก็ต้องไปถ่ายภาพเช็คอินกัน ส่วนจะมีที่ใหนบ้าง ตามไปชมกันเลย คลิ๊กดูรายละเอียดข้อมูลที่เที่ยวค่ะ>>>